Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) 111. Konsey Toplantısı’nda yeni tip koronavirüs (Covid-19) aşısını geliştiren Türk bilim insanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin başarısı örnek gösterildi. BM’nin göç örgütü IOM Genel Direktörü Antonio Vitorino, bir kişinin yalnızca ekonomik veya toplumsal katkılarına göre değerlendirilmemesi gerekmekle birlikte, Covid-19’a karşı en umut verici aşılardan birini geliştiren bilim insanlarından ikisinin Türk göçmenlerin çocukları olmasının, göçün gerçekten herkese fayda sağlayabileceğini hatırlattığını vurguladı. Peki ama Özlem Türeci kimdir ?
Özlem Türeci kimdir?
Kanser araştırmaları konusunda deneyimli bir araştırmacı olan Türeci, BioNTech adlı biyoteknoloji firmasının kurucularındandır ve baş tıbbi sorumlusudur. Kanser İmmünoterapi Derneği (CIMT) Başkanı olarak görev yapmakta ve Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde dersler vermektedir. Almanya’nın Mainz şehrindeki Bireyselleştirilmiş Bağışıklık Müdahalesi Takımı’nın (Ci3) da kurucularındandır. Kurucularından olduğu Ganymed Pharmaceuticals adlı şirket, günümüzde Japon firması Astellas’ın alt şirketi olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
İstanbul göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 1967 yılında Almanya’nın Lastrup kentinde doğdu. Rize, Fındıklı kökenli olan babası bir Katolik hastanesinde cerrah olarak çalışmaktaydı.[2] Babasının çalıştığı hastanede hasta bakıcı rahibelere hayranlık duyan Türeci, çok kültürlü bir ortamda büyüdü. Bir röportajında kendisini “Prusya Türkü” olarak tanımlamıştır.
Türeci, lisans eğitimini Saarland Üniversitesi’nde tamamladı. 2001 yılında Mainz kentine taşındı. Mainz üniversitesi Hastanesi’nde modifiye edilmiş genetik kodlarla bağışıklık sistemini kansere karşı mücadele ettirmeyi hedefleyen çalışmalar yaptı. Çalışmalarını, Uğur Şahin ile birlikte 2001 yılında kurdukları ve Türkçe “ganimet” kelimesinden esinlenerek “Ganymed” adını verdikleri[2] firmada sürdürdü. Kendisi gibi Türkiye göçmeni olan meslektaşı Uğur Şahin ile 2002’de evlendi. Çift, bağışıklık sisteminin, kanserli hücreleri vücuda giren bir virüs gibi algılaması ve onları ortadan kaldırması için birlikte çalışmayı sürdürdü.
Kansere karşı hassas antikor tedavilerine öncülük eden Ganymed 2016’da Japon ilaç şirketi Astellas’a satıldı. Şirketi 1.3 milyar euroya satışları o tarihe kadar Almanya’da tıp sektöründeki en yüksek meblağlı satış oldu. Bu satış Özlem Türeci-Uğur Şahin çiftini Almanya’daki en zenginler arasına soktu.
Türeci 2008 yılında eşi Uğur Şahin ve Avusturyalı immünolog, onkolog Christoph Huber ile birlikte BioNTech adlı firmayı kurdu. 2018 yılında şirketin baş tıbbi sorumlusu oldu. 2020 yılı itibarıyla 1300 çalışanı olanı şirket, başlangıçta immünoterapi kanser tedavileri üzerine çalışmalar yaptı. 2020’de COVID-19 pandemisi’nin ortaya çıkmasıyla şirket bir koronavirüs aşısı bulmaya yöneldi. Özlem Türeci, SARS-CoV-2’ye karşı geliştirilmek istenen aşı çalışmalarında öncü bir rol oynadı. Aşının geliştirilmesi konusunda BioNTech ile iş birliği yapan ABD ilaç şirketi Pfizer 9 Kasım 2020’de yaptığı açıklamada, üretilen COVID-19 aşısı (BNT162)’nın %90 başarı elde ettiğini duyurmuştur.
Ödülleri
1995 Alman Hematoloji ve Onkoloji Derneği – Vincenz Czerny Ödülü
1997 Calogero Pagliarello Araştırma Ödülü
2005 Alman İmmünoloji Derneği – Georges Köhler Ödülü
