Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid El Mişri Ankara ve İstanbul’da yoğun temaslarda bulundu. CNN TÜRK’e özel röportaj gerçekleştirdi.
ANKARA VE İSTANBUL’DAKİ YOGUN TEMASLARINDA HANGİ MESAJI VERDİ?
Akile Salih Bey ile Sarrac Bey oturdular konuştular ama ortaya birbirine uymayan iki farklı ateşkes çıktı. Böyle olunca da akla bir sürü soru geldi. Bu girişim çok uygulanabilecek bir girişim değil. Sirte’nin silahsızlandırılması konusu var, ama Sarrac Bey açıklamalarımızda Sirte ve Cufra diyor bu da tabi bazı anlaşmazlıklara sebep oldu. Başkentin Sirte’ye taşınması da söz konusu oldu. Sarrac Bey de bunu onaylamıyor. Başkentin Sirte’ye taşınması ne Sarrac Bey’in ne bizim onayladığımız bir şey değil. Türkiye’nin bu konuda pozisyonu çok net. Türkiye’nin tutumu doğrudur. Çünkü ateşkese dair iki tarafın açıklamaları örtüşmeyen açıklamalardır. Ateşkes de herkes hem fikir ama şeytan detaylarda gizlidir.
SİRTE VE CUFRA BÖLGESİNİ NASIL TEMİZLEYECEKSİNİZ?
Şimdi tabi ki detaylardan bahsederken bazı konularda anlaşma sağlanamadı. Maalesef yabancı askerlerin çıkması pek söz konusu görünmüyor. İki tarafın polis güçlerinin kontrolü konusunda zorluklar var. Basında konuşulanlardan biri bu ama uygulanması zor olan bir şey. Başta da aslında söylediğim üzere bu anlaşma maalesef çok uygulabilir gözükmüyor. Detaylar karışık aslında yol haritası olarak güzel bir plan ama detaylar konusunda sorun var.
ATEŞKESTE YABANCI GÜÇLERİN ÜLKEDEN ÇEKİLMESİ SÖZ KONUSUYDU. BU AYNI ZAMANDA TÜRKİYE’NİN ORADAKİ ASKERİ VARLIĞINI DA KAPSIYOR MU?
Hayır. Türkiye tabi ki askerlerini çıkarmayacak. Çünkü Türkiye ülkemizde güvenlik anlaşması olan tek ülkedir. Askerlerini çıkarması söz konusu değildir. Türkiye legal olarak Libya’da bulunan tek ülkedir bu durum anlaşmalarla da kayıt altına alınmış durumda. Bu yabancı askerlerin çıkarılma husus Türkiye’yi kapsamıyor.
HAFTER’İN ATEŞKESİ İHLAL ETMEYECEĞİNE DAİR BİR GARANTİ ALINDI MI? TOBRUK MECLİSİNDEN BAZI HABERLERDE GELİYOR LİBYA’DAN.
Ulusal Mutabakat Hükümeti bu anlaşmaya Hafter’in herhangi bir şekilde uyacağını düşünmüyor. Zaten Hafter güçleri dünden itibaren ateş açmaya başladı ve ateşkesi çoktan ihlal etmeye başladılar. Tabi ki buna uymayacak ve anlaşmayı bozacaktır.
ATEŞKES SİZİN GÖZÜNÜZDE BİTTİ Mİ? YÜRÜRLÜKTEN KALKTI MI?
Bizim tabi ki Yüksek Konsey Başkanlığı olarak bu krizin çözülmesinde farklı fikirlerimiz olacak. Biz bu krizin çözüm aşamasında tek bir hükümetin bütün Libya’ya hükmetmesi taraftarıyız. Anlaşmaları destekleyerek seçime gidilmesi ve anayasanın oluşturulması taraftarız. Bu anlaşma uygulanabilir değil. Zaten Hafter ihlal etti.
ATEŞKESTE HAFTER BİR AKTÖR OLARAK ÖN PLANA ÇIKMADI. BİZ BURADAN NE ANLAMALIYIZ? HAFTER SAHNE DIŞINA MI ATILIYOR? SİZ HAFTER’E LİBYA’NIN SİYASİ GELECEĞİNDE YER GÖRÜYOR MUSUNUZ?
Açıkçası Hafter bu konunun dışındadır. Sahip olduğu güçlerin çoğu onunla anlaşmamazlık içinde. Aslında Sirte ve Cufra’da oluşan askerler Wagner ve diğer paralı askerlerdir. Bu konuda siyasi düzlemde de Sarrac Bey ve Akile Salih Bey’in yürüteceği süreç geçerlidir. Hafter’in Libya’nın geleceğinde siyasi rol üstlenmesi söz konusu değil.
“HAFTER’İN SAHİP OLDUĞU GÜÇLER RAHATSIZ” DEDİNİZ. ACABA İLERLEYEN DÖNEMDE SİZİN BİR KONTAĞINIZ OLUR MU? BU ÜLKELERLE YADA SARRAC’IN GÜNDEMİNDE MİDİR?
Tabi ki bu ülkelerin hepsinin Libya’da çıkarları var yakında komşu olan ülkeler var. Biz bu ülkelerin hiçbiriyle düşman olmak istemeyiz. Düşmanlığımız yok, ama Birleşik Arap Emirlikleri’nin bu konuda çözümle ilgili yapacak hiçbir şeyi olmadığını düşünüyorum. Libya’da çıkarları bile olsa konunun içinde olan ve Libya’ya komşu olan bir ülke değil. Ortak bir sınırımızda yok kendileriyle ve Libya’nın işlerine karşımak için Libya’nın topraklarında söz söylemek için hakkı yoktur. Bu konulara Birleşik Arap Emirlikleri’nin saygı duymasını bekliyoruz. Bütün ülkelerdeki savaşların körüklenmesinden ziyade kendilerinden saygı bekliyoruz. Yemen’in de işe giriş şekilleri zaten hiç hoş değil ve biz bu konuda herhangi bir devletle ortak bir saha olacağını düşünmüyoruz. Tabi her zaman yanımızda duran tek ülkenin Türkiye olduğunu hatırlatmak isterim.
TÜRKİYE’NİN LİBYA’DA HAVA DENİZ KARA ÜSSÜ OLDUĞUNA DAİR İDDİALAR VAR. MİSRATA LİMANININ KİRALANDIĞINA DAİR İDDİLAR VAR SİZİN CEVABINIZ NEDİR?
Bunlar iddia. Bu limana gemilerin yanaşması söz konusu. Gıda malzemeleri için gemiler yaklaşır. Diğer ülkelerde de olduğu üzere ama bunun üs olarak kullanıldığı doğru değildir. Tabi Türkiye’nin bazı üsleri kullandığı doğrudur. Ama bunun tamamen herhangi bir tarafa ait olduğunu ya da sadece onlar tarafından kullanıldığını söylemek doğru olmaz. Biz tabi ki anlaşmaları yaparken de Türkiye’nin yardım olarak Libya Ordusu’na desteğini göz ardı etmiyoruz. Biraz önce de belirttiğim gibi ben bu ateşkesin çok yürürlükte kalacağını düşünmüyorum. Zaten Hafter bozdu. Ama bu anlaşma içinde ya da dışında Türkiye konudan etkilenmeyecektir.
PETROL BLOKAJI LİBYA’YI ÇOK BÜYÜK ZARARA UĞRATTI. LİBYA KARASI VE DENİZLERİNDE ANLAŞMA OLDUĞUNU DA BİLİYORUZ. ACABA BURALARDA TÜRK ŞİRKETLERİYLE ÇALIŞMANIZ SÖZ KONUSU OLUR MU? BURALARA BİR RUHSATLANDIRMA OLUR MU?
Öncelikle ben Türkiye ve Türk halkını Karadeniz’deki doğalgaz keşfinden ötürü selamlıyorum ve tebrik ediyorum. Bu doğalgaz keşfi sadece Türkiye’nin iktisadi alanında bir değişiklik yapmayacaktır. Aynı zamanda dünyada değişikliğe sebep olacaktır, dünyayı etkileyecektir. İnşallah bu keşif Türkiye’ye güç verecektir. Türkiye’nin Libya ile ortak kıta sahanlığı var Doğu Akdeniz’de. Buralarda petrol, gaz ve enerji kaynaklarını keşfi aranması çıkarılması ve satılması konusunda Türkiye ile çalışmaya hazırız. Libya’nın yüzde 90’ı enerji kaynakları ve bu konuda Libya’nın büyük tecrübesi var bu konuda. Bu anlaşma tabi ki çok etkiledi Libya’yı. Son 10 yılda petrol çıkarılması bir kaç defa sekteye uğradı ve bu Libya’yı 350 milyar Dolar zarara uğrattı. Eğer bu sorun devam etmeseydi Libya şu an farklı bir yüzle dünya sahnesinde olabilirdi. Bu anlaşmaları bozan ve anlaşmaların içine sorun bulaştıran ülke her zaman Birleşik Arap Emirlikleri olmuştur. Birleşik Arap Emirlikleri hem ekonomi de hem savaş da kötü bir role sahip. İnşallah ülkemiz istikrara kavuşur.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİNDEN BAHSETTİNİZ. NEDEN BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ’NİN GÖZÜ BU KADAR LİBYA’DA SİZCE?
Eğer Libya istikrara kavuşursa, buradan en çok etkilenecek ülke Birleşik Arap Emirlikleri’dir. Çünkü Libya merkez olarak, ticari olarak çok önemli bir konumdadır. Şu an Libya’nın durumundan Birleşik Arap Emirlikleri istifade etmekte. Eğer Libya’da durum normale dönerse, insanlar Birleşik Arap Emirliklerini ticaret için sececeklerine Libya ile çalışmayı tercih edeceklerdir. Şöyle düşünüyor. Emirlikler eğer Libya yükselirse Birleşik Arap Emirlikleri kaybeder. Ama Türkiye’ye göre durum böyle değil. Libya kalkınırsa, Türkiye’de işbirliği içinde olacaktır. Bizim doğalgaz kaynaklarımız var. Türkiye’nin de uzun yıllar gelen tecrübesi var. Libya kalkındığında Türkiye ile mükemmel çalışacağımızı biliyoruz.
SON OLARAK HAFTER’E, SALİH’E DIŞ GÜÇLERE MESAJINIZ NE OLUR?
Hafter bir suçludur. Libya’nın geleceğinde yer alamaz. Akile Salih’e de şunu söylüyorum, “Bizimle ortaklık içerisinde Libya’ya barış ve istikrarın dönmesi için bu tarihi bir fırsattır.
Libya Devlet Yüksek Konsey Başkanı Halid El Mişri hem ateşkese, hem de bundan sonrasına dair önemli değerlendirmelerde bulundu.
